Tadż Mahal - świątynia miłości

   Tadż Mahal (Taj Mahal) jest powszechnie uważane za jeden z najwybitniejszych zabytków kultury w ogóle, nie tylko w Indiach, ale i na świecie. Zostało wpisana na listę UNESCO w 1983 roku, a w roku 2007 uznane za jeden z siedmiu współczesnych cudów świata. To również jedno z najbardziej romantycznych miejsc na świecie, stworzone w dowód miłości do kobiety:

   Budowlę nad brzegiem rzeki Dżamuny (Jamuny) wzniósł Szahdżahan. Jego ukochana trzecia żona, Mumtaz Mahal, zmarła w 1631 r., po trwającym 19 lat związku, przy porodzie czternastego dziecka, w czasie wyprawy wojennej cesarza Szahdżahana do Dekanu. Cesarzowa tuż przed śmiercią poprosiła męża o spełnienie trzech obietnic: sprawowanie opieki nad ich dziećmi, pozostanie jej wiernym aż do śmierci oraz stworzenie budowli, upamiętniającej jej żywot i zapewniającej godne miejsce pochówku. To ostatnie udało mu się znakomicie, chociaż na końcowy efekt trzeba było dość długo czekać. Pierwszą ceremonią w Tadź Mahal było uczczenie przez Szahdżahana dwunastej rocznicy śmierci Mumtaz Mahal 6 lutego 1643 r.. Uważa się, że obiekty mauzoleum zostały ukończone w całości w 1653 r., a łączny koszt szacuje się na sumę, odpowiadającą współczesnej kwocie 827 milionów dolarów (2015 r.).

 Cały kompleks Tadź Mahal, zajmujący obszar blisko 40 hektarów, jest otoczony wysokim ogrodzeniem. Główne wejście prowadzi przez ogromną bramę, zwaną czasami Saraceńską, wykonaną z czerwonego piaskowca. Na górze umieszczono 22 małe kopuły, po jednej na każdy rok budowy kompleksu (albo na każdy tysiąc pracujących tu robotników):

  Po przekroczeniu bramy otwiera się piękny widok na mauzoleum, łączące elementy architektury perskiej, tureckiej i indyjskiej. To biała marmurowa konstrukcja, stojąca na kwadratowym cokole. Ma kształt dużego sześcianu ze ściętymi narożnikami. Pełną symetrię potwierdzają cztery identyczne boki z wejściami w kształcie łuków. Nad całością mauzoleum dominuje wysoka marmurowa kopuła, którą otaczają cztery mniejsze. Dookoła w czterech rogach symetrycznie rozmieszczono cztery minarety, z których każdy ma ponad 40 metrów wysokości:

  Zarówno zewnętrzne, jak i wewnętrzne powierzchnie budynku są udekorowane poprzez nałożenie farby, stiuku, intarsji kamiennych lub delikatnych płaskorzeźb, ozdobionych różnymi kamieniami szlachetnymi i półszlachetnymi. Na białych marmurach mauzoleum używane są ciemne lub czarne intarsje, a w czerwonych budynkach z piaskowca - białe:

  W głównej komnacie znajdują się cenotafy (puste sarkofagi) Mumtaz Mahal i Szahdżahana. Ciała pochowano poniżej, w dolnej komorze grobowej, do której nie dało się wejść. Cenotafy osłonięte są przez koronkowe marmurowe ekrany:

   Ogród, inspirowany ogrodami perskimi, jest podzielony dwoma prostopadłymi chodnikami na cztery ćwiartki z dodatkowymi ścieżkami, które dzielą każdą z czterech ćwiartek na 16 mniejszych części. Układ ten symbolizuje ogród rajski z czterema rzekami, dzielącymi go na północ, zachód, południe i wschód:

  W połowie drogi między grobowcem a bramą centrum ogrodu wzbogacono o podniesiony marmurowy zbiornik na wodę z pięcioma fontannami oraz basenem, który miał odbijać obraz mauzoleum (o tej porze wzbogacony tłumem turystów):

   Kompleks Tadź Mahal jest otoczony blankowanymi murami z czerwonego piaskowca z trzech stron (fragmenty widać w okolicy bramy wejściowej), a od strony rzeki Dżamuny pozostaje otwarty. Po obu stronach mauzoleum stoją dwa podobne budynki, zbudowane z czerwonego piaskowca, z których jeden (ten z lewej strony, patrząc od wejścia) jest meczetem, a drugi określa się jako "jawab", czyli struktura zapewniająca symetrię architektoniczną. Za nimi widać rzekę Dżamunę:

   Do meczetu nie mieliśmy wstępu, ale drugiemu budynkowi można było się lepiej przyjrzeć:

   Na zakończenie jeszcze mała sesja zdjęciowa:

   I to już wszystko. Pozostał nam przejazd do Delhi i wylot w środku nocy. Niezapomniany,  cudowny wyjazd jest już niestety za nami, ale wspomnienia pozostaną na zawsze.

Fatehpur Sikri - Miasto Zwycięstwa

  Kolejnym zabytkowym kompleksem, jaki odwiedziliśmy, było Fatehpur Sikri – Miasto Zwycięstwa. Historia osadnictwa na tym terenie sięga drugiego tysiąclecia p.n.e. Przez wiele lat była tu niewielka miejscowość bez większego znaczenia, ale miejsce to było bardzo lubiane już przez Babura, pierwszego z Wielkich Mogołów. Po pokonaniu Rana Sangha zbudował on tutaj ogród, zwany Ogrodem Zwycięstwa. Jednak dopiero działania jego wnuka, Abgara Wielkiego sprawiły, że w Sikri powstał wspaniały zespół architektoniczny, znajdujący się dziś na liście UNESCO. 

   Wjechaliśmy do Fatehpur Sikri przez wschodnią bramę Agra Gate, a następnie wzdłuż ruin murów i bazaru o długości ok. 1 km, z warsztatami po obu stronach drogi, dotarliśmy do kolejnej bramy - Naubat Khana. Nazywano ją także Naqqar Khana, co oznacza Dom Bębnów, gdzie muzycy za pomocą bębnów ogłaszali przybycie cesarza. Otwiera się ona na mały placyk. Znajdują się tam cztery bramy na cztery strony świata. Pierwsza to Naubat Khana, naprzeciwko jest kolejna - wejściowa do miasta, a po bokach jeszcze dwie (ostatnie zdjęcie z poniższej porcji):

  Akbar początkowo za stolicę imperium obrał Agrę, ale po pewnym czasie postanowił założyć nową stolicę 30 kilometrów na zachód. Wybrał to miejsce, ponieważ właśnie tu suficki pustelnik Salim Ćisti (Czisti, Chisti) przepowiedział mu urodzenie syna, na którego Akbar od wielu lat czekał. Właściwie to nawet trzech synów, z których pierwszy miał przyjść na świat wkrótce, a w przyszłości odziedziczyć po Akbarze cesarską koronę. I tak się stało, Jahangir urodził się w 1569 roku, a w jego drugie urodziny, czyli w 1571 roku, rozpoczęła się budowa nowej stolicy w wiosce Sikri. Niestety w 1585 roku, po 14 latach, miasto zostało opuszczone, prawdopodobnie z powodu braku wody pitnej, i stało się „miastem-widmem”.

  Do najpiękniejszych pamiątek po dawnej świetności nowej stolicy należą sale audiencji prywatnych i publicznych, Pałac Pięciu Pięter, Jodha Bai Mahal oraz Wielki Meczet (Jama Masjid), zaprojektowany na wzór meczetu w Mekce. 

   Pierwszym budynkiem, który można zobaczyć po wejściu, jest Sala Audiencji Publicznych Diwan-E-Aam, otoczona podcieniami i rozległym dziedzińcem:

   W narożniku jest przejście na sąsiedni dziedziniec:

    Kwadratowy budynek na środku placu to Diwan-I-Khas, czyli Sala Audiencji Prywatnych:

  Budynek, stojący bezpośrednio za Diwan-I-Khas, zwany „Ankh Michauli,” to być może skarbiec albo budynek administracyjny:

   Następny obiekt to Panch Mahal, co oznacza „Pałac o pięciu poziomach”. Znajduje się on obok zenany (haremu), co oznacza, że służył rozrywce i relaksowi.

  Anup Talao to pawilon ukończony w 1576 roku. Umieszczony jest w centrum basenu wypełnionego wodą. Basen został stworzony, aby pomóc w schłodzeniu lokalnego dziedzińca i zapewnić cesarzowi miejsce dla koncertów muzycznych i innych rozrywek:  

   I jeszcze kilka zdjęć z tej okolicy, jakieś detale, ale nie wiem dokładnie, z którego budynku:

   Jodha Bai Mahal' jest największym pałacem w Fatehpur Sikri, zleconym przez cesarza w 1569 roku dla jego ulubionej królowej małżonki, zwanej Jodha Bai. Ta hinduska księżniczka stopniowo stała się jego ulubioną żoną i pierwszą, która uhonorowała rodzinę królewską dziedzicem, tym zapowiedzianym przez pustelnika Salima Ćisti:

   Niestety to już wszystko, dużej części Fatehpur nie zobaczyliśmy wcale, bo zabrakło nam czasu. Nie dotarliśmy np. do meczetu Jama Masjid ani do grobu pustelnika Salima, ani nawet do bramy Buland Darwaza. Czyli znów wrócę z wycieczki z poczuciem niedosytu...

    A na zakończenie zdjęcia z serii "Twarze Indii":