Sacrum w Treviso

     Pozostały do opisania jeszcze najważniejsze kościoły Treviso. Zwiedzaliśmy je ostatniego dnia w ramach spaceru, który prowadził od hotelu przez różne ciekawe miejsca, przedstawione częściowo w poprzednich notkach. Punktami skrajnymi, wyznaczającymi obrys tego okrążenia, były te cztery świątynie, zwiedzanie dokładnie w takiej kolejności.

    1. Masywny ceglany kościół San Nicolò z potrójną absydą i wąskimi oknami należy do głównych budynków włoskiego gotyku. Został zbudowany w XIII i XIV wieku w południowo - zachodniej części Starego Miasta. Freski na potężnych okrągłych filarach zostały stworzone przez Tommaso da Modena i jego uczniów w XIV w., natomiast sam mistrz namalował portret San Girolamo, tego w kapeluszu i z brodą:

    W sąsiednim klasztorze obecnie znajduje się seminarium diecezjalne. Kompletnie nie rozumiem, dlaczego go nie obejrzałam. Na ogół nie omijam żadnej możliwości spędzenia paru chwil na klasztornych krużgankach, a pominęłam te, które są wyjątkowo rozbudowane i piękne. W dodatku w Sali Kapituły jest do obejrzenia fresk z XIII wieku, przedstawiający Ukrzyżowanie oraz pochodzący z XIV wieku cykl czterdziestu portretów dominikanów, które namalował Tomasso da Modena. Wśród nich ciekawostką jest fresk, przedstawiający kardynała Huguesa de Saint-Chera, który żył około 100 lat wcześniej. Jest to podobno pierwsze przedstawienie osoby w parze okularów w całej historii sztuki. Jeszcze jedno zadanie na następną wizytę w Treviso?

  2. Ulica Via Angelo Garbrizza prowadzi do Piazza Duomo, gdzie stoi majestatyczna katedra San Pietro z siedmioma kopułami. Zbudowano ją w XV i XVI w. na miejscu starego kościoła romańskiego. w stylu neoklasycystycznym O jej średniowiecznym pochodzeniu świadczą dwa posągi lwów u podnóża schodów. Obok katedry znajduje się romańskie baptysterium z XII w.: 

      W katedrze mieści się szereg dzieł włoskich mistrzów. W Cappella del Sacramento znajdują się piękne rzeźby Pietro Lombardo z 1484 roku. Obraz ołtarzowy „Zwiastowanie” w Cappella Malchiostro jest autorstwa Tycjana (1517) i jest jednym z jego najlepszych dzieł. Na lewo od niego na ścianie widać fresk „Pokłon Trzech Króli” autorstwa Giovanniego de Sacchis Pordenone, który został zainspirowany Kaplicą Sykstyńską. Godna uwagi jest piękna romańska krypta: 

   3. San Francesco to kolejny kościół, który odwiedziliśmy. Zbudowano go na północno - wschodnich obrzeżach Starego Miasta. Pierwotny budynek pochodził z wieku XIII, potem był wielokrotnie przebudowywany. Słynie z dwóch powodów: znajdują się w nim freski autorstwa Tommaso da Modena (w pierwszej kaplicy po lewej stronie) i dwa grobowce - Pietra, syna Dantego (1364) oraz córki Petrarki (1384): 

     Tu już udało mi się zajrzeć do chiostro:

   4. Ostatni z wielkiej czwórki, kościół Santa Maria Maggiore, zwany „Madona Granda”, zmieniał się na przestrzeni wieków. Jego narodziny sięgają, według tradycji, czasów ewangelizacji Treviso przez Św. Prosdokimusa z Padwy, ucznia św. Piotra, czyli I wieku n.e.. Pierwszy kościół w tym miejscu stanął na pozostałościach dawnej świątyni Izydy. Po kolejnych przebudowach kościół został zniszczony przez Węgrów w 899 roku i ponownie odbudowany w XI wieku.

 Obecny wygląd kościoła zawdzięczamy kolejnej przebudowie w stylu późnego gotyku weneckiego, którą rozpoczęli kanonicy laterańscy w 1473 roku. Ceglany budynek, zbudowany na rzucie podłużnym, podzielony jest na trzy nawy. Posiada fasadę z pięcioma wieżyczkami (niszami) z istryjskiego kamienia, z kolumnami i łukami trójlistnymi, a także trzy portale wejściowe, z ościeżnicami również z kamienia istryjskiego, zwieńczone rozetami:

   Późniejszy projekt budowy bastionów weneckich obejmował wzniesienie nowych, potężnych murów i w konsekwencji zburzenie tego sanktuarium, ale miejscowa ludność wystąpiła w jego obronie i prace przerwano po rozebraniu absydy. Dzięki temu ocalała cała część kościoła pomiędzy freskiem Madonny a fasadą. 

   Cudowna Madonna przechowywana jest pod małym XVII - wiecznym baldachimem. Freski wykonano pod koniec XIV wieku, prawdopodobnie poprzez retusz starszego, bizantyjskiego wizerunku. Autorstwo fresku "Madonna z Dzieciątkiem" przypisuje się malarzowi Tommaso da Modena:

   W kościele znajduje się, widoczna na powyższym zdjęciu, kula z łańcuchami, do których San Girolamo Miani (oficer wenecki Hieronim Emiliani) był przywiązany podczas pobytu w więzieniu. W 1509 roku doznał w więzieniu uzdrowienia i nawrócenia. Założył zakon Somaskanów, pomagał opuszczonym dzieciom i ostatecznie został świętym. 

   Tu też mają piękne krużganki. Wchodzi się tam przez małe drzwi na początku prawej nawy:

    I tym miłym akcentem kończę opis całej tegorocznej wycieczki. Mam nadzieję, że za rok znów się gdzieś na ziemi włoskiej pojawię.

Ulice i place Treviso

    Dziś będzie więcej oglądania zabytków, zacznę więc od krótkiego zarysu historii Treviso.

   Pierwsza osada powstała jeszcze w epoce brązu w okolicy dzisiejszego kościoła Sant’Andrea. Żyzna gleba i obfitość wody w prowincji przyciągały do tego regionu wiele ludów - takich jak Galowie i Rzymianie. W 49 r. p.n.e Treviso, wówczas Tarvisium, ostatecznie otrzymało prawa miejskie i pod rządami rzymskimi rozkwitło. W 396 r. n.e. miasto zostało podniesione do rangi biskupstwa. Kiedy upadło Imperium Rzymskie, nastąpiły najazdy barbarzyńców (Wizygotów, Hunów, Ostrogotów, Gotów). Za panowania Longobardów i Karolingów miasto nadal kwitło i stało się stolicą całego regionu. Było wtedy otoczone murami (mniejszy obszar, niż te obecne, pochodzące z XVI w.). Po zniszczeniu przez Węgrów w 911 r. Treviso powróciło do dawnej świetności w 1164 r., kiedy to uzyskało status wolnej gminy (miasta – państwa). W XIII wieku powstały wydziały istniejącego do dziś Uniwersytetu w Treviso, najpierw tylko medycyny i prawa, a później kolejne. W 1339 roku Treviso zostało zdobyte przez Wenecką Republikę Dożów jako pierwsze miasto w regionie Veneto. W XIV w. miasto przechodziło z rąk do rąk, aż ostatecznie poddało się władzy Wenecji (1389 r.). Wiek XVIII i XIX to czasy austriackie, aż do odzyskania niepodległości i przyłączenia się do Włoch w 1866 r.

   W czasie II wojny światowej Treviso stało się celem ciężkich bombardowań i zostało prawie całkowicie zniszczone. Dzięki doskonałym pracom renowacyjnym dziś już prawie nie widać uszkodzeń. 

    A teraz już możemy ruszać na spacer.

  Z hotelu często szliśmy dalej przez Piazza Vittoria z pomnikiem, poświęconym poległym we wszystkich wojnach (Monumento ai Caduti di Tutte le Guerre) i eleganckim budynkiem poczty:

   Dalej już różnie, albo w lewo (wyprawa do San Nicolo), albo w prawo (najczęściej). O San Nicolo będzie w następnej notce, zatem teraz idziemy w prawo, najpierw przez Vicolo Avogari, potem na Piazza Pola, plac katedralny (o samej katedrze też będzie następnym razem), obok wieży Visdomino i do Piazza Rinaldi:

   Z Piazza Rinaldi 100 m dzieliło nas od kościoła św. Franciszka, który był naszym kolejnym celem (opis też w następnej notce), a w drodze powrotnej obejrzeliśmy fontannę Tre Visi. Nazwa nawiązuje do znaczenia słowa Treviso (od Tervisus: trzy widoki), co z kolei wiąże się z trzema starożytnymi centrami w rejonie Piazza dei Signori, Piazza Duomo i Sant'Andrea:

   Zajrzeliśmy też do Fontanny delle Tette w pasażu Galerii Della Strada Romana. To kobiecy posąg powstały w 1559 roku. Z piersi niegdyś tryskało czerwone i białe wino, by zabawiać lud po wyborach na burmistrza, dziś już niestety tylko czysta woda:

   Do centrum przeszliśmy Via Calmaggiore (na zdjęciu widok w stronę Piazza Signori). To najważniejsza ulica Treviso, zabudowana okazałymi domami i sklepami. W czasach rzymskich prowadziła tędy główna droga - Cardo Maximus.  

    Dotarliśmy najpierw do Piazza San Vito z zamiarem odwiedzenia dwóch ważnych kościołów, Santa Lucia i San Vito. Pięć lat temu trwały w nich jakieś prace restauracyjne i w ogóle nie można było wchodzić, więc miałam nadzieję, że teraz będzie inaczej. Sprawdziłam wcześniej godziny otwarcia, niestety na drzwiach zastaliśmy odręcznie napisaną kartkę, że zamknięte, bez podania informacji dlaczego i do kiedy. Trudno, znowu będą tylko zdjęcia z zewnątrz, ale dołączam opis i historię tych obiektów. Wnętrza opiszę dopiero wtedy, gdy tam wrócę i je obejrzę. 

    Kościół San Vito to jedno z najstarszych miejsc kultu w mieście, w dokumentach z 981 r. wymieniono „Szpital św. Piotra i św. Vita”, obejmujący także kaplicę o tej samej nazwie. Z tego okresu pozostała tylko absyda, łącząca się z kościołem S. Lucia. W XII w. zbudowano kościół jednonawowy, w XIII wieku dobudowano dwie nawy boczne. Obok absyd San Vito znajduje się zakrystia, czyli dawna kaplica więzienna, zbudowana w miejscu zniszczonego więzienia miejskiego w 1354 r., poświęcona Santa Maria delle Carceri. Kościół z zewnątrz przypomina bardziej pałac niż obiekt sakralny: w dolnej części posiada portyk z okrągłymi łukami, podtrzymującymi pomieszczenia dawnej charytatywnej instytucji Monte di Pietà. 

  Po kilkudziesięciu latach wzniesiono obok nowy budynek o różnych funkcjach, w tym na parterze religijnej, poświęconej Świętej Łucji. Nowy kościół zachował także funkcję kaplicy więziennej. Należący do gminy lokal nad kościołem w 1498 roku nabyła organizacja Monte di Pietà, która w połowie XVI wieku podniosła budynek o jedno piętro i rozbudowała je nad pobliskim kościołem San Vito.

  Piazza San Vito jest miejscem, gdzie często zaglądaliśmy, aby popatrzeć na mniej lub bardziej wiekową, ale zawsze piękną, zabudowę. Budynek na trzech pierwszych zdjęciach akurat zalicza się do tych nowych, ale doskonale się wpisuje w klimat miejsca. Na kolejnych zdjęciach widać Via Interiore z Osterią Contemporanea i podcienia Calle del Podestà, którymi można przejść do Piazza Signori:

   I wreszcie znaleźliśmy się na Piazza dei Signori. Tu znajduje się historyczne centrum Treviso, a w nim pałace z otwartymi arkadami i licznymi kawiarniami, zamykające trzy boki prostokątnego placu.

    Weszliśmy na plac widocznymi na poprzednim zdjęciu podcieniami i znaleźliśmy się przy najmłodszym Palazzo Pretorio, który uzupełnia zespół budynków miejskich i zamyka plac; budynek ma godną uwagi XVII-wieczną fasadę:

   Najważniejszym obiektem na placu jest gotycki Palazzo dei Trecento, zwany też Palazzo della Ragione, będący częścią kompleksu średniowiecznych budynków miejskich. Został zbudowany w 1210 roku po wschodniej stronie Piazza dei Signori (dawniej „del Carubio”). Był to „Domus maior Comunis”, imponująca romańska bryła ceglana, zbudowana w latach 1200-1213, aby pomieścić ławy sędziów i burmistrza w górnej sali, gdzie wymierzano sprawiedliwość. Zmieniany na przestrzeni wieków (loggia gruntowa z 1552 roku), został odrestaurowany około 1900 roku i częściowo odbudowany po poważnych zniszczeniach wojennych w 1944 roku. W Salone della Ragione zachowały się okazałe drewniane więźby dachowe, oryginalne freski z XIII wieku, herby weneckich podestów i alegoryczne postacie szkoły werońskiej z XVI wieku. Dziś jest nadal siedzibą Rady Miejskiej. W górnej połowie fasady widać linię, która oznacza poziom jej zniszczenia przez bomby podczas II wojny światowej.

   Na pierwszych dwóch zdjęciach widoczny jest także środkowy budynek Palazzo del Podestà (po lewej stronie):

    Wspomniany powyżej neogotycki Palazzo del Podestà z XIX wieku, znany też jako Palazzo della Prefettura, znajduje się w miejscu poprzedniego Palazzo del Podestà z XIII wieku. Został zbudowany w latach 1874 - 77 w stylu neoromańskim. Zachowano niektóre elementy konstrukcyjne średniowiecznej budowli, np. elewację tylną i część więźby dachowej. Nad pałacem dominuje wielka średniowieczna Wieża Obywatelska (Wieża Miejska) - Torre del Comune  z 1218 roku, która w latach 1265-1268 została włączona w zachodnią rozbudowę Palazzo del Podestà. Jest oryginalna, zmodyfikowana jedynie u góry. Ma czterdzieści osiem metrów i jest najwyższą w mieście.

   Plac odwiedziliśmy po raz pierwszy wieczorem po przyjeździe:

   Pozostał nam jeszcze do opisania jeden odcinek wycieczki po mieście, od Piazza Signori do Piazza Francesco Crispi z Loggią i dalej do Chiesa di San Leonardo (Santa Rita) na Piazza San Leonardo.

   Loggia dei Cavalieri (po łacinie: lobia lub loggia militum) to jeden z najbardziej reprezentacyjnych budynków w zabytkowym centrum Treviso. Znajduje się na skrzyżowaniu via Martiri della Libertà i via Indipendenza (ze starożytnym decumanus i cardo maximus), prawdopodobnie w miejscu starożytnego forum rzymskiego Tarvisium. Została zbudowana za rządów Giacomo (lub Andrea) z Perugii (1276-77) jako miejsce konferencji, rozmów, gier dla szlachty i rycerzy. To przykład budowli romańskiej, z wyraźnym wpływami bizantyjskimi, niestety obecnie wokół trwają jakieś roboty budowlane i niezbyt pięknie to wygląda.

      Za to w okolicy znajdziemy kilka pięknych kamienic:

  I na zakończenie kościół Św. Leonarda, położony w historycznym centrum, pomiędzy Dzielnicą Łacińską a Piazza dei Signori. Jest poświęcony św. Leonardowi z Noblac, ale rozwinął się tu również kult Świętej Rity z Cascii, której ołtarz w tym kościele odwiedzają liczni wierni. Kościół San Leonardo ma długą historię, jej korzenie sięgają XII wieku, kiedy powstał w obrębie pomieszczeń istniejącego już szpitala o tej samej nazwie. Obecny budynek powstał w wyniku gruntownych przeróbek, przeprowadzanych wielokrotnie od 1657 roku. Fasada z otynkowanej terakoty to projekt z 1930 roku w stylu eklektycznym:

   W następnej notce opiszę cztery najważniejsze kościoły w Treviso, które zwiedziliśmy również w środku. A teraz wracamy (wieczorkiem) do naszego hotelu: